Landsfundur 2023.
Öll eiga að hafa tækifæri til að móta samfélag sitt óháð fjárráðum, heilsu, menntun eða stöðu að öðru leyti. Svigrúm til þátttöku í lýðræðislegum verkefnum ásamt aðgengi að traustum og gagnreyndum upplýsingum, staðreyndum og samhengi þeirra, er hverri manneskju mikilvægt. Sérstaklega þarf að huga að valdeflingu minnihluta- og jaðarhópa. Það á að standa vörð um almannahagsmuni gegn sérhagsmunum og vinna gegn spillingu. Ljúka þarf heildstæðri endurskoðun stjórnarskrárinnar.
Kjölfesta Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs er þátttaka almennra félaga hennar um land allt, í starfi, stefnumótun og ákvörðunum. Starfið einkennist af opnum samræðum í raunheimum og netheimum þar sem félagar koma saman, móta hugmyndir, leysa úr álitamálum og koma stefnu hreyfingarinnar á framfæri og í framkvæmd.
Ávallt skal leitast við að ná samhljóða niðurstöðu í ákvarðanatöku og taka skal sérstakt mið af hagsmunum jaðar- og minnihlutahópa með valdeflingu þeirra að markmiði.
Fulltrúar hreyfingarinnar framfylgja stefnu hennar og ákvörðunum og haga störfum sínum í samræmi við þær.
Stjórnkerfi og fjölmiðlar
- Aðgangur að traustum upplýsingum er forsenda upplýstrar umræðu. Mikilvægt er að efla miðla- og upplýsingalæsi, sporna gegn upplýsingaóreiðu og tryggja að miðlað sé á aðgengilegan hátt til allra samfélagshópa.
- Gagnsæi, opin stjórnsýsla og faglegar ráðningar skulu ávallt viðhöfð hjá stjórnvöldum.
- Tryggja skal opinber og fyrirsjáanleg framlög til stjórnmálahreyfinga.
- Lögbinda skal hámarks hlutfall framlaga lögaðila af heildarframlögum til stjórnmálaflokka.
- Fjölga þarf tækifærum almennings til þess að taka ákvarðanir í þágu samfélagsins alls og skapa vettvang fyrir rökræður, samráð og sameiginlega ákvarðanatöku, meðal annars með aðferðafræði slembivals.
- Almenningur á að geta lagt fram tillögur til Alþingis og sveitarstjórna sem taka skal til umfjöllunar. Miða má við að 2% kosningabærra geti sett mál á dagskrá.
- Tryggja skal lýðræðislega þátttöku nemenda í skólastarfi þar sem þau læra lýðræðisleg vinnubrögð og eru upplýst um réttindi sín og skyldur.
- Kosningaaldurinn skal lækkaður í 16 ár.
- Framfylgja þarf betur ákvæðum upplýsingalaga og auka aðgang fólks með aðgengilegum hætti að upplýsingum sem varða almannahagsmuni.
- Verja skal sjálfstæði fjölmiðla og ritstjórnarlegt frelsi. Styðja skal fjölmiðla sem sinna óháðri fréttaöflun, greinandi blaðamennsku og halda úti lýðræðislegri samfélagsumræðu.
- Uppljóstrarar eiga að hafa leiðir til að koma upplýsingum til réttra aðila án þess að óttast um sinn hag.
- Ríkisútvarpið skal áfram vera öflugur fjölmiðill í almannaþágu, rekinn fyrir útvarpsgjald og sjálfsaflafé.
Umbætur á stjórnarskrá
- Ljúka skal heildstæðri endurskoðun stjórnarskrárinnar og breytingar á henni skulu tryggja lýðræði og mannréttindi á tímum mikilla samfélagsbreytinga.
- Mannréttindakafli stjórnarskrárinnar skal endurskoðaður með sérstöku tilliti til loftslagsvárinnar og hraðra tæknibreytinga, þ.m.t. notkun gervigreindar.
- Umhverfis- og náttúruvernd á að vera hluti af stjórnarskránni og tryggja skal rétt fólks til þeirra mikilvægu mannréttinda sem heilnæmt umhverfi er.
- Réttur fólks til frjálsrar farar um landið skal vera virtur enda hefur almannarétturinn verið í íslenskri löggjöf allt frá Jónsbók.
- Ákvæði um auðlindir í þjóðareign er grundvallaratriði við endurskoðun stjórnarskrárinnar.
- Endurskoða á kjördæmaskipan og vægi atkvæða.
Vinnumarkaður og tækniþróun
- Styðja þarf framgang lýðræðislegra fyrirtækja og styrkja atvinnulýðræði með löggjöf.
- Greiða þarf götu fyrirtækja og félaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Hægt væri að efla samvinnufélagaformið í þessu tilliti.
- Hið opinbera á að geta rekið stofnanir og félög á samfélagslegum forsendum, einnig á samkeppnismarkaði.
- Upplýsingar um raunverulega eigendur, krosseignatengsl og ársreikninga skulu vera aðgengilegar almenningi.
- Starfsfólk á að geta átt hlutdeild í stjórnum fyrirtækja og hafa ráðgjafarétt auk upplýsingaréttar um fjárhagslega stöðu og framtíðaráform.
- Starfsfólk sem starfar hjá fyrirtækjum á að fá til sín tiltekið hlutfall ágóða eða arðgreiðslna úr þeim.
- Launafólk á að njóta virðisauka sem fæst með notkun gervigreindar og sjálfvirknilausna, til að mynda með styttri vinnutíma, hærri launum, auknu starfsöryggi, bættu vinnuumhverfi og betri kjörum.
- Tryggja þarf að gervigreind sé notuð á þann hátt að hún ýti ekki undir eða viðhaldi mismunun, að höfundar- og sæmdarréttur sé virtur í hvívetna við notkun hennar og að komið verði í veg fyrir að hún sé notuð í stafrænu kynferðisofbeldi, til valdníðslu eða til að ýta undir hatursorðræðu.