EN
PO
Search
Close this search box.

Fjárfesting í þágu barna

Deildu 

Fjárfesting í leikskólakennurum er fjárfesting í þágu barna. Það er ekki nóg að byggja leikskóla víða um land til að brúa bilið frá fæðingarorlofi að leikskóladvöl ef ekki fæst fagmenntað fólk til starfa. Baráttan fyrir bættum kjörum er alltaf til að efla skólastarfið með þarfir barna í fyrirrúmi og til að tryggja ánægt fagfólk. Launakjör eru þar lykilþáttur því til að geta valið bestu sérfræðingana til starfa þurfa launin að vera samkeppnishæf. Virðing fyrir leikskólastarfi kemur ekki fyrr en þau sem stjórna leggja línurnar og sýna í orði og athöfnum að tryggja þarf besta fagfólkið til að starfa með því dýrmætasta sem við eigum. Fyrir það verður að greiða sanngjörn laun. Með því er verið að viðurkenna mikilvægi stéttarinnar, sýna starfsfólki, en fyrst og fremst börnum, að borin er virðing fyrir þeim og þeirra uppeldis- og námsumhverfi. Getum við virkilega ekki komist þangað?

Nú eru kennarar enn einu sinni samningslausir og lítill vilji til samninga af hálfu sveitarfélaga. Því er það gömul saga og ný að kjaradeilan er komin á borð ríkissáttasemjara. Árið 2016 voru gerðar breytingar á lífeyrisréttindum opinbers starfsfólks og um leið samkomulag milli opinberra launagreiðenda (ríki og sveitarfélög) og BHM, BSRB og KÍ um jöfnun launa milli markaða. Þá var talað um að eftir sex til tíu ár yrði ekki kerfislægur og ómálefnalegur launamunur milli markaða. Sem mætti útleggja svo að laun kennara, sem eru sérfræðingar í námi og kennslu barna, væru þá orðin til jafns við laun annarra sérfræðinga á markaði. Um leið voru lífeyrisréttindi kennarastéttarinnar skert. Síðan eru liðin átta ár og ekkert bólar á efndum. Hvernig má það vera að sí og æ sé kennarastéttin dregin á asnaeyrunum þegar kemur að launum? Kennarar sem eru sérfræðingar og sinna því dýrmætasta í hverju samfélagi. Til að leggja áherslu á launaumhverfi sérfræðinga í kennarastörfum var nefna að kaupmáttarbreyting grunntímakaups félagsfólks KÍ sem starfar hjá sveitarfélögum var um 7,5% á tímabilinu 2019 – 2024. Á sama tíma voru sambærilegar breytingar hjá félagsfólki BSRB tæp 20%. Þá voru grunnlaun sérfræðinga í fræðslustarfsemi (kennarar) 725 þús. kr. árið 2023 á meðan sérfræðingar á almennum markaði voru að meðaltali með 1.083 þús. kr. í laun á mánuði eða 49% fyrir ofan meðallaun sérfræðinga sem vinna í fræðslustarfsemi. Þetta gera 358 þúsund krónur mun á mánuði eða tæpar 4,3 milljónir króna á ári á milli mismunandi sérfræðinga með sambærilega menntun. Það er semsagt langt í land með að laun sérfræðinga í fræðslustarfsemi séu til jafns á við laun annarra sérfræðinga á markaði.

Leikskólastigið, sem er hið fyrsta skólastig samkvæmt lögum, er oft í umræðunni vegna skorts á leikskólaplássum og mönnunarvanda. Minna fer fyrir umræðu um nauðsyn þess mikilvæga starfs sem þar fer fram og þar er sannarlega af nógu að taka þrátt fyrir fyrrnefnda annmarka. Það er í raun ótrúlegt að hægt hafi verið að manna leikskóla miðað við viðvarandi skort á leikskólakennurum. Það hefur verið gert með ófaglærðu starfsfólki sem á heiður skilinn fyrir að stökkva inn í þetta mikilvæga starf, sum hafa átt þar farsælan feril meðan önnur heltast úr lestinni því starfið og umhverfið allt er krefjandi og ekki á hvers manns færi. Staðreyndin er sú að ekkert leikskólastarf ætti að vera án sérfræðinga í leikskólastarfi. Ef við myndum aðeins manna leikskóla með leikskólakennurum og veittum ekki undanþágur frá leyfisbréfi þyrfti að loka starfsemi margra leikskóla og skerða starfsemi annarra. Í slíkri stöðu fengju aðeins 4 – 5 ára börn leikskólapláss og meira að segja alls ekki öll fjögurra ára börn. Þetta er auðvitað ótækt í samfélagi sem kennir sig við jafnrétti og vill styðja foreldra til atvinnuþátttöku og/eða til náms. 

Nú er um fjórðungur kennara í leikskólum með réttindi sem slíkir. Samkvæmt lögum 95/2019 eiga að lágmarki ⅔ hlutar kennara í leikskóla að vera með leyfisbréf en afar illa gengur að uppfylla þau skilyrði og skyldi engan undra í samfélagi þar sem lítil virðing er borin fyrir leikskólastiginu og kjör sérfræðinga í leikskólafræðum hafa dregist langt aftur úr öðrum sérfræðistéttum. Þó að til einhverra aðgerða hafi verið gripið til þess að laða fleiri að í nám í leikskólafræðum er ljóst að á þeim tólf árum, frá því fyrsta aðgerðaráæltunin til eflingar leikskólastigsins leit dagsins ljós, er ennþá langt í land og enn við svipaðar áskoranir að etja eins og sjá má í skýrslu Menntamálaráðuneytisins um styrkingu leikskólastigsins. Ótal fleiri skýrslur og greinargerðir um leikskólastigið og áskoranir þess hafa litið dagsins ljós bæði hjá ríki og sveitarfélögum en ekkert hefur gengið að bregðast við því sem þær benda á. Kannanir á meðal fagfólks leikskóla sem og rannsóknir erlendis frá bera allar að sama brunni, það er að fjölga verði kennurum í leikskólum, fækka börnum á hvern kennara, auka rými á hvert barn og í raun endurskoða allt starfsumhverfi leikskóla. Námsumhverfi barna hefur nefnilega tekið miklum breytingum, barnahópurinn er orðinn fjölbreyttari, kröfur aukast og því þarf svigrúm til að koma til móts við fjölbreyttar þarfir. Við viljum öll heilbrigðismenntað starfsfólk í heilbrigðiskerfinu hvers vegna er ekki sama áhersla á kennaramenntað starfsfólk í menntakerfinu?

Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir, oddviti VG í Suðurkjördæmi og ritari flokksins

Þessi síða styðst við vafrakökur (cookies) til að bæta virkni síðunnar. Með því að vafra um síðuna samþykkir þú notkun þeirra.

Search